نگاهي بر بازنويسيهاي مثنوي معنوي، براي كودكان و نوجوانان
فرزانه اخوت
نشریه همايش بينالمللي انديشههاي جهاني مولانا جلالالدين محمدبلخي
زبان و ادبيات كهن فارسي، گنجينه‌اي اسـت نـادر از داسـتان هـا و حكايـت‌هـاي حكمت‌آميز و انسان‌ساز كه انتقال آن به كودكان و نوجوانان به عهده نويسندگان متعهـد و اهل قلم هوشيار ايران زمين است. بي‌شك روش انتقـال ايـن ميـراث ارزش‌منـد، درك عميق از آنها و آشنايي با ويژگيهاي اين گروه مخاطب و بكارگيري شيوههاي جديـد و
خلاق را ميطلبد .
سخن گفتن دربارة مولانا و آثارش، پا گذاشتن به اقيانوسي بيكران است و سـري سودايي و دلي دريايي و شناگري نهنگ‌آسا ميطلبد. بـه قـول حكـيم نظـامي براسـتي نمي‌دانم
جان به چه دل راه در ايـن بحـر كـرد دل به چه گستاخي از اين چشـمه خـورد؟
اما خود از مولانا آموخته‌ام كه :
آب دريـــا را اگـــر نتـــوان كشـــيد هــم بــه قــدر تشــنگي بايــد چشــيد
چشيدن جرعه‌اي گوارا از درياي مثنوي، سبب شد تا به جسـت و جـوي ردپـاي مولانا جلالالدين محمد بلخي، اين عارف شاعر در ادبيات كودك و نوجوان كشورمان در دهه‌هاي اخير بپردازم تا دريابم نويسندگان اين حوزه تا چه ميزان خـود ا ز ايـن دريـاي عظيم چشيده و نيز چه مقدار به مخاطبان كودك و نوجوان ايراني چشاندهانـد . از ايـن رو به مطالعه و بررسي بازنويسيهاي منتشر شده از آثار مولانا و زندگي نامه‌هاي نوشته شده درباره او در دهه‌هاي اخير پرداختم .
نخست، پرسش‌هايي دربارة ضـرورت و چگـونگي انتقـال ا فكـار و آثـار مولانـا بـه كودكان و نوجوانان برايم مطرح بود كه اميدوار بودم در ضمن كار به پاسـخ هـايي روشـن دست يابم. اما بزودي دريافتم ادبيات كودك و نوجوان ما هنوز راهي طولاني براي دسـت يافتن به شيوههاي خلاق بازنويسي ادبيات كهن اين سرزمين در پيش رو دارد .
در مقدمه شايد تأملي در اين پرسشها براي يـافتن روش هـاي روشـن، خـلاق و پخته براي رسيدن به كيفيتي مناسب و قابل قبول از بازنويسي ادبيات كهـن بـويژه آثـار مولانا ياري‌مان دهد .
-1 ضرورت آشنايي كودك و نوجوان ايراني بـا آثـار ادبـي كهـن زبـان فارسـي بـويژه شاهنامه فردوسي و مثنوي معنوي چيست؟ و ما از ايـن كـار چـه هـدفي را دنبـال ميكنيم؟
-2 آيا آثار ادبي كهن بويژه آثار منظوم را لزوماً بايد بـا روش بازنويسـي بـه كودكـان و نوجوانان معرفي كرد؟ چرا؟
-3 ويژگيهاي بازنويسي قابل قبول و جذاب چيست؟
-4 بازنويس تا چه حد مجاز به تغيير و تأويل و پرداخت ساختار و محتواي اثر است؟
-5 آيا به صرف اينكه بسياري از آثار ادبي در زبان فارسي در قالب حكايـت و داسـتان است ميتواند براي كودك و نوجوان مناسب باشد؟
- 6 براي گزينش اين حكايتها براي كودك و نوجوان به چه ويژگيهـايي بايـد توجـه كرد؟
-7 آشنايي نويسنده و بازنويس با مراحل رشد رواني كودك و نوجـوان و ويژگـي هـا و نيازهاي هر دوره از زندگي او در اين گزينش چه مقدار ضرورت دارد؟
-8 آشنايي نويسنده و بازنويس با گنج واژة كودكان و نوجوانان و نيز قابليت‌هاي زبـان فارسي چه مقدار ضرورت دارد؟
-9 بازنويسيها به صورت تك داستان جذابتر و اثرگذارتر است يا به شـكل مجموعـة داستان؟
-10 بازنويسيهاي آثار منظوم در قالب نثر بهتر است يا آميختهاي از نظم و نثر؟
-11 با تهية گزيدهاي از اصل اثر منظوم همراه با اعرابگذاري و دادن معـاني و توضـيح در پاورقي چه مقدار ميتوان مطالعه اثر را براي كودك و نوجوان ساده كرد و فهـم آن را ممكن ساخت؟
-12 با توجه به تعليمي بودن بسـياري از آثـار كهـن بـويژه مثنـوي معنـوي، بـازنويس چه‌طور ميتواند از آموزش مستقيم بپرهيزد؛ و در همان حال به جـذابيت اثـر نيـز لطمه‌اي نخورد؟
-13 نقش تصوير و تصويرگر در كنار بازنويس از چه اهميتي برخوردار است؟
-14 آشنايي بازنويس با افكار و آثار نويسنده و مطالعه تمام اثـر حتـي بـراي بازنويسـي يك حكايت از ميان دهها و صدها حكايت چه ميزان اهميت دارد؟
-15 بهره بردن از نشر الكترونيك در بازنويسيها چه ميزان ميتواند ما را در مقصودمان (معرفي ادبيات كهن به كودكان و نوجوانان) ياري كند؟
-16 چرا بعضي حكايتهاي مثنوي، بارها به قلم نويسندگان متعدد بازنويسي شده، امـا بعضي ديگر اصلاً مورد اقبال قرار نگرفته است؟
-17 در سمينارها و همايشهايي كه براي بزرگداشت وگرامـي داشـت بزرگـان زبـان و ادبيات فارسي برگزار ميشود چه مقدار به انتقال اين ميـراث ملـي بـه كودكـان و نوجوانان اين سرزمين مي‌انديشيم؟
و براستي جايگاه ادبيات كهن فارسـي در ادبيـات كـودك و نوجـوان كشـورمان كجاست؟
اين پرسشها شمه‌اي از دغدغه‌اي است پيرامون نحوه انتقـال ميـراث ارزش‌منـد زبان فارسي به كودكان و نوجوانان ايران‌زمين .
و اما در ميان حكايتهاي ساده، شيرين و آموزندة آثار مولانا شـايد بتـوان گفـت شگفت‌ترين حكايت، سرگذشت و احوال خـود اوسـت، كـه متأسـفانه گـاهي بـه دسـت دوستان ناكارآمد و يا دشـمنان دانـا در هالـه اي از اوهـام و خيـالات بيمارگونـه و دور از واقعيت بيان ميشود و به اين ترتيب با ساختن چهرهاي پريشان و افسانه اي، خواننـدگان و بويژه مخاطبان كودك و نوجوان را از نزديكي به او مي‌هراسانند و يا بي‌رغبت ميكنند
.
بررسي آثار بازنويسي شده نيز حاكي از آن است كه نويسندگان بيشتر به مثنوي معنوي پرداخته‌اند تا آثاري ديگر چون فيه مافيه و يا ديوان كبير .
نكتهاي مهم كه در بازنويسي حكايتهاي مثنوي بايد توجه داشت اين اسـت كـه خود اين حكايتها غالباً بازنويسي حكايتهايي است از آثار پيشينيان مانند كليله و دمنه، كيمياي سعادت، احياء العلوم، آثار نظم و نثر عطار و سنايي، اسرار التوحيد، كشف المحجـوب و يا داستانهايي مبتني بر قرآن و حديث و كتابهاي سيره .
در واقع مولانا حكايتها را مناسب بحث خود برميگزيند و غالباً با حفـظ طـرح و ساختار اصلي، معنا و محتواي حكايت را كاملاً در خدمت بيان مقصود خـود مـي گيـرد و تفسير و تعبير خود را با هنرمندي از آن بيرون ميكشد .
بنابراين بازنويس بايد توجه كند كـه تنهـا بازنويسـي چهـارچوب و روي داده‌ـاي داستان به زبان كودكانه و ساده به معني بازنويسي اثر مولانا نيست، بلكـه بايـد بدرسـتي راهي براي انتقال آن تأويلات و پيامها نيز بيابد و اين نكتهاي است كه مولانا بصـراحت و روشني به آن اشاره ميكند:
اي برادر قصه چـون پيمانـه‌اي اسـت
معنـي انـدر وي مثـال دانـه‌اي اســت
دانــة معنــي بگيــرد مــرد عقــل
ننگــرد پيمانــه را گــر گشــت نقــل
در غيراينصورت بهتر اسـت بازنويسـي را از منبـع اصـلي بـدانيم، نـه از مثنـوي معنوي و دقيقاً اين همان نكتهاي است كه اگر نگوييم در همه آثار بازنويسي شـده، بلكـه در بيشتر آنها بچشم ميخورد. يعني بازنويس يا خود متوجه پيام اصلي و يا پيـام هـاي متعدد حكايت از ديدگاه مولانا نشده و يا راهي مناسب براي انتقال آن بـه مخاطـب كـم
سن خود نيافته است. همچنين گاهي تفسير و تعبير شخصي خود را به داستان، تحميل ميكند و يا در پايان داستان تحت عنوان نتيجهگيري به صورت مستقيم و نصيحت‌گونه و حتي به ترتيب شماره، پيامها را مانند غذايي پخته و آماده اما بي‌نمك در مقابل چشـم خواننده قرار ميدهد .
به ترتيب نگاه كنيد به :
. 1 روستايي و شير؛ ميرزابيگي
. 2 طوطي؛ شهرياري، خسرو
. 3 پيرچنگي؛ خلعتبري، فريده
. 4 حكايتهاي مثنوي معنوي مولوي بوالحسني؛ ناصرقلي
در بازنويسي نخست، هنگامي كه روستايي بيخبر از آنچه بر سر گاوش آمده در تاريكي طويله، شير را به جاي گاوش لمس ميكند، بازنويس نتيجـه مـي گيـرد كـه آدم عاقل در تاريكي و بدون چراغ حتي به طويله هم وارد نميشود. در حالي كه اين حكايـت به آيه 21 سوره حشر و 143 سوره اعراف و نيز بحث حقيقت و تقليد اشاره ميكند
در بازنويسـي دوم، بازرگـان بـه حيلـه طـوطي پـي مـيبـرد، طـوطي مـرده را از هندوستان مي‌آورد و آن را نيز در قفس مياندازد. در اين داستان هر دو طوطي در قفس ميميرند و پيروزي با بازرگان است .
در بازنويسي سوم، كسي كـه در خـواب، مـأمور يـاري و دل جـويي از پيرچنگـي ميشود، فرمانروايي معرفي و تصوير شده كه در بارگاهي پرشكوه بـه بـزم نشسـته و بـا نواي رامشگران ميخورد و مينوشد، در حالي كـه ايـن فـرد در حكايـت مثنـوي، عمـر خليفه دوم مسلمانان است. او در اين داسـتا ن نمـاد شـرع و درسـت در مقابـل گذشـته پيرچنگي است .
در چهارمين اثر كه بازنويسي 32 حكايت از دفترهاي يك تا ششم مثنوي اسـت، نويسنده پس از پايان هر حكايت در بخشي مستقل به شماره، نتايج برگرفتـه از داسـتان را به شيوه آموزش مستقيم ذكر ميكند
حاصل جست و جـو در شرح احوال مولانا و آثار او در نشـر كـودك و نوجـوان يــافتن كمتــر از ده كتــاب مســتقل در موضــوع سرگذشــت مولاناســت . البتــه بعضــي نويسندگان هم در مقدمة بازنويسي حكايتهاي مثنوي، بسيار كوتاه و شتابزده بـه ايـن مهم پرداخته‌اند. در روشي كه براي نگارش زندگي نامة مولانا در اين آثار اسـتفاده شـده است، هيچ تفاوتي با زندگي نامههايي كـه بـراي بـزرگ سـالان نوشـته مـي شـود به‌چشـم نميخورد .
در حالي كه نويسنده با بهرهگيري از قالب داستان، ميتواند بخوبي به نقاط عطف زندگي او اشاره كند. مانند نقش پدر در پرورش او، سبب مهاجرت و نقش آن در زنـدگي مولانا، پرداختن به موقعيت تاريخي فرهنگي و سياسي دوران زندگي او، نقش اسـتادان و سفرهايش به منظور ادامةتحصيل و ملاقات با شـمس تبريـزي و تـأثير ايـن آشـنايي در افكار و عقايد و شيوة زندگي او، سرانجام سبب پديدآمـدن آثـاري چـون ديـوان شـمس و مثنوي معنوي و ...
در باب معرفي مولانا و آثارش در زندگي نامههـاي مسـتقل و يـا آن هـايي كـه بـه شكل مقدمه و پيشگفتار در آغاز بازنويسيها آمده ميتوان گفـت غالبـاً ايـن معرفـي‌هـا ناقص است، يعني علاوه براينكه در آنها بـه جنبـه هـاي گونـاگون زنـدگي او پرداختـه نشده، بلكه به همه آثار او نيز اشاره نشده است. از طرفي بـراي م عرفـي آثـار مولانـا نيـز ميتوان از شيوه‌هايي جذاب و متناسب كودك و نوجوان بهره گرفت، كـه خواننـده را بـه آشنايي با بقيه آثار او نيز راغب سازد. مثلاً ميتوان نمونهاي كوتاه از هر اثر را بـه هـم راه شرحي مختصر ارائه كرد .
براي مطالعه بيشتر نگاه كنيد به :
مولوي كيست؟؛ رخشان غ د.
زندگي مولانا؛ سلماسي وند، محمدعلي
خداوندگار كوچك؛ شاكري، يكتا
بشنو از ني؛ شايسته، خسرو
مولوي ؛ نجمي، ناصر
شرح زندگي مولانا ؛ يزداني، زينب
مولانا جلالالدين محمدبلخي(مولوي) ؛ كيايي، منصور
پس از بررسي صد و پنجاه اثر به شكل تك داستان و يا مجموعه داستان منتشـر شده تا سال 1386 و با توجه به حدود سيصد داستان استخراج شده از مثنوي مـي تـوان به موارد زير اشاره كرد :
در بازنويسي حكايتهاي مثنوي بايد توجه داشت كه ايـن كتـاب اثـري تعليمـي است و چنانچه ميدانيم براي مخاطب كـودك و نوجـوان فـراهم نيامـده اسـت و درك بسياري از تعبيرات و تأويلات مولانا براي اين گروه سني بسيار مشكل و گـاهي نـاممكن است. به همين سبب گزينش حكايتها و شيوه زبـان بازنويسـي، بسـيار اهميـت دارد و
شايد همينكه بازنويس بتواند خاطرهاي دلنشين و طعمي لذتبخش از حكايت مثنـوي را در ذهن پوياي كودك بنشاند، بطوري كه اين خاطره در ذهن و ذائقة ادبي او در آينده او را به مطالعه اصل اثر مشتاق سازد، ميتوان گفت كه بازنويس از عهدة مقصـود برآمـده است .
از طرفي اگـر هـدف بازنويسـي هـا عـلاوه بـر مطالعـة آن هـا در دوران كـودكي و نوجواني، مشتاق كردن كودكان و نوجوانان به مطالعه اصـل اثـر در بـزرگ سـالي باشـد، ضروري است كه بازنويس در پيشگفتار و يا پايان كتاب نشاني دقيق از محل حكايت در اثر اصلي ارائه دهد. اين در حالي است كـه تنهـا يكـي دو نويسـنده بـه ايـن امـر توجـه كرده‌اند نگاه كنيد به: دژ هوش‌ربا؛ خوانساري نژاد، شكوه السادات
اين كتاب بـدون تصـوير و شـامل 18 حكايـت از شـش دفتـر مثنـوي اسـت. در بازنويسي هر حكايت به دفتر و شماره بيت آغازين، اشاره شده است. اين امر دسـت يـابي خواننده را به اصل داستان ممكن مي‌سازد .
بعضي حتي در نوشتة خود به بازنويس بودن اثـر خـود از روي مثنـوي اشـاره‌اي نكرده‌اند. در اين رابطه ميتوان اشاره كرد به حقيقت و مـرد دانـا، اثـر بهـرام بيضـايي، كـه ظاهراً از حكايت «جستن آن درخت كه هـر كـه ميـوه آن خـورد نميـرد » در دفتـر دوم مثنوي الهام گرفته است .
در بعضي موارد نيز ناشر ، قلمي مناسب براي چاپ اثر انتخـاب نكـرده اسـت كـه البته ميدانيم اين نيز عاملي مؤثر در برانگيختن رغبت خواننـده در مطالعـة اثـر بشـمار ميرود.
با توجه به اهميت نقش تصوير در ادبيات كودك و نوجوان، بنظر ميرسد نگـاهي دقيق به تصاوير آثار بازنويسي شده از مثنوي توسط تصويرگران بسيار ضـروري و جـدي است، زيرا در مواردي بسيار، تصاوير تداعي كننده زمان و مكان وقـوع حكايـت نيسـت و ارتباط و تناسبي با متن و يا شخصيتهاي داستان ندارد و بعضي مواقع كاملاً در تعـارض است .
نگاه كنيد به: آينه‌اي براي تو؛ شريف رضويان، مريم
در اين داستان، دانيال، دوست يوسف پيامبر به ديدنش ميرود و به عنوان هديـه براي او آينه‌اي ميبرد. زيرا با آن زيبايي كه يوسف دارد تنها آينـه مـي توانـد زيبـاترين و مناسبترين هديه براي او باشد. اين در حـالي اسـت كـه تصـاوير كتـاب كـارتوني و بـه اصطلاح، بازاري و غيرهنرمندانه است، بويژه نه تنها صورت يوسف زيبا بتصوير در نيامده بلكه چشم‌هاي او نيز لوچ است .
اقبال نويسندگان به بازنويسي بعضي حكايتها و مغفول ماندن بعضـي ديگـر نيـز مقولة قابل بررسي ديگري است. با مراجعه به جدول ضميمه ميتوان كاملاً اين مسـأله را دريافت .
نكتة مهم و اميدواركننده اين است كـه توجـه نويسـندگان و ناشـران بـا انتشـار بازنويسيهاي متعدد از آثار مولانا در دهههـاي ا خيـر نشـان دهنـده اهميتـي اسـت كـه بدرستي انديشمندان و اهل قلم اين سرزمين براي انتقال اين گنجينه عرفاني بزرگ بـه نسل جوان قايلند و آشنايي اين نسل را با زنـدگي و آثـار مولانـا يـك ضـرورت در عصـر
حاضر ميدانند. در عصري كه هر روز شاهد كينـه ورزيهـا، جنـگ هـاي داخلـي، تجـاوز قدرتهاي بزرگ به حريم كشورهاي ديگر، نسلكشي و رقابتهاي جنـون آميـز هسـتيم، آشنايي با افكار اين عارف شاعر به ما و كودكان و نوجوانانمان مي‌آموزد:
- چگونه انساني و جهاني بينديشـيم و همـواره در انديشـه و عمـل انعطـاف داشـته باشيم .
- از سطح و صورت هر چيز به عمـق آن توجـه كنـيم و هرگـز بـا نگـاهي سـطحي قضاوت نكنيم.
- مثنوي با تأكيد بر ارزشهاي اخلاقي، انسان را به دنياي درون خود و شـناخت آن تشويق ميكند و با مثالهاي ساده حساسيت مـا را نسـبت بـه طبيعـت و دنيـاي اطراف خود نيز برميانگيزد.
- مثنوي با بهرهگيري از نمادها و اسطوره‌هاي قوم ايراني مانند زال و رستم، تاريخي مانند سلطان محمود و اياز، ليلي و مجنـون، قهرمـان هـاي آيينـي و دينـي ماننـد حضرت موسي (ع) ، حضرت عيسي (ع) ، امـام علـي (ع) ، امـام حسـين (ع) و عرفـايي مانند شيخ ابوالحسن خرقاني، بايزيد بسطامي و حـلاج، آن هـا را در خـدمت نگـاه
جهاني و فرازميني و فرازماني خود درميآورد.
- موسيقي اشعار مولانا خود حكايتي ديگر است از شادي و طرب و آرامش كه سبب رشد ذوق هنري و موسيقايي كـودك و نوجـوان مـي شـود . پيـام حكايـت هـاي او پديدآورندة روحيه صلح طلبي و آشتي جويي است و اينها همان گمشـدة انسـان حاضر است.
- جدول ضميمه گزارشي است از ميزان توجه و اقبال نويسندگان كودك و نوجـوان به بازنويسي حكايتهاي مثنوي. پرداختن به كيفيت هر يك از آثار بازنويسي شده از مثنوي معنوي و ديگر آثار مولانا بضاعت و مجالي بيشتر ميطلبد كه اميـدوارم اين تلاش آغاز آن بوده باشد.
در دفترهاي يكم تا ششم مثنوي، به ترتيب ،30 ، 53 ، 40 ، 33 و 44 36 حكايـت بازنويسي شده است.
جدول شماره : 1 نام حكايتهاي مثنوي براساس تعداد دفعات بازنويسي :
|
تعداد بازنويسي |
نام حكايت در شش دفتر مثنوي |
|
15 |
بازرگان و طوطي (1) |
|
11 |
اختلاف كردن در چگونگي و شكل پيل (3) |
|
9 |
بقال و طوطي(1)ـ اعتمادكردن بر تملق و وفاي خرس(2) |
|
8 |
كبودي زدن قزويني بر شانهگاه... (1)ـ كشيدن موش، مهار شتر را(2) |
|
7 |
نحوي و كشتيبان(1 (ـ به عيـادت رفـتن كـر (1 (ــ رنجانيـدن اميـري خفته كه مـار در دهـانش رفتـه بـود ) 2 )ــ حلـوا خريـدن شـيخ احمـد خضرويه ) 2 )ـ شكايت پيرمردي به طبيب از رنجـوري ) 2 )ــ جسـتن آن درخت كه هر كه ميوة آن درخت خورد نميرد ) 2 )ـ موسي و شبان ـ ) 2) معلم و كودكان(3) |
|
6 |
امتحان كردن خواجة لقمان زيركـ ي لقمـان را (2 (ــ فـروختن صـوفيان بهيمة مسافر را جهـت سـماع ) 2 )ــ اعرابـي و ريـگ در جـوال كـردن و ملامت آن فيلسوف او را ) 2 )ـ منازعـت چهـار كـس جهـت انگـور ) 2 )ــ افتادن شغال در خُم رنگ ) 3 )ـ استدعاي آن مرد از موسي براي آموختن زبان حيوانات ) 3 )ـ ديدن زرگر عاقبت كار را ) 3 )ـ شاعر و صله دادن شاه و مضاعف كردن آن توسط وزير ابوالحسن نام ) 4 )ـ آبگير و صيادان و سه ماهي ) 4 )ـ مرغي كه گفت برگذشته پشيماني مخور (پند پرنده) ( ) 4 ــ اعرابي و سگ گرسنهاش(5 (ـ سلطان محمود و دزدان (6 |
|
5 |
پادشاه و كنيزك(1 (ـ پادشاه جهود و نصرانيان(1 (ـ عزراييل و گريختن مرد به سراي سليمان )1 )ـ گرگ و روباه و شير ) 1 )ـ متهم كردن غلامان لقمان را ) 1 )ـ اندرزكردن صوفي خادم را در تيمـار داشـت بهيمـه ) 4 )ــ گرداندن مناديان قاضي ، مفلس را گرد شهر ) 2 )ـ امتحان پادشاه دو غلام ) 2)را ـ عيادت دوستان از ذوالنون ) 2 )ـ جوحي و آن كـودك كـه پـيش جنازة پدر نوحه ميكرد ) 2 )ــ صـوفي و فقيـه و علـوي و باغبـان ) 2 )ــ خورندگان پيل بچه ) 3 )ـ چرب كردن مرد لافي لب و سبيل خـود را ) 3) ـ مسـجد مهمـان كـش ) 3 )ــ مـارگيري كـه اژدهـاي فسـرده را مـرده پنداشت ) 3 )ـ خر هيزم فروش ) 5 )ـ محبوس شدن آهـو بچـه در طويلـه خران ) 5 )ـ كسي كه دزد ، قوچ او را دزديد ) 6 )ــ صـدر جهـان و بخـارا و فقيه (6 |
|
4 |
عرابي و همسرش(1 (ـ خدو انداختن خصم بر روي اميرالمؤمنين(1 (ــ يوسف و ارمغان مهمان(1 (ـ روميان و چينيـان (1 (ــ دزديـدن مـارگير ماري را از مارگير ديگر (2 (ـ التماس كردن همراه عيسي(ع) براي زنـده كردن استخوان ) 2)ها ـ رفتن مصطفي ) ع( به عيادت صحابي رنجور ـ ) 2) فريفتن روستايي شهري را ) 3 )ـ گريختن عيسي فرازكوه از احمقان ـ ) 3) دهل زن ) 3 )ـ درويشي كه در كوه خلوت كرده بود ) 3 )ــ دبـاغ در بـازار عطاران ) 4 )ـ عطار و گل خوار ) 4 )ـ زني كه طفل او بر سر ناودان غيژيد ) 4 )ـ گفتوگوي جهود (جيري) با علي ) 4 )ــ حكـيم و طـاووس ) 5 )ــ قصه اياز و حجره و چارق و پوستينش ) 5 )ـ مؤذن زشت آواز ) 5 )ـ زنـي كه به شوهرش گفت گوشـ ت را گربـه خـورده اسـت ) 5 )ــ صـوفي كـه مجاهده ناكرده به غزا رفت ) 5 )ــ خـر و روبـاه ) 5 )ــ فقيـر روزي طلـب بيواسطة كسب ) 6 )ـ صيادي كه خويشتن در گياه پيچيـده بـود ) 6 )ــ اشتر و گاو و قوچ (6 (ـ رنجوري كه طبيب در او اميد صحت نديد(6 ( |
|
3 |
هلال پنداشتن آن شخص خيـال را در عهـد عمـر (رض) (2 (ــ يـافتن پادشاه بـاز را در خانـه كمپيـرزن ) 2 )ــ خاريـدن روسـتايي شـير را در تاريكي ) 2 )ـ مثل مرد غريب و دوست او ) 2 )ـ فرمودن والي آن مـرد را كه آن خاربن را كه بر سر راه نشاندهاي بركن ) 2 )ـ تملق كـردن ديوانـه جالينوس را و ترسيدن جالينوس ) 2 )خوانـدن محتسـب مسـت خـراب افتاده را به زندان ) 2 )ـ معاويه و ابليس ) 2 )ـ شيخ و مريد عيب جو ) 2) ـ هديه فرستادن بلقيس از شهر سبا سوي سليمان ) 4 )ـ آن پادشاه زاده كه پادشاهي حقيقي به وي رونمود ) 4 )ـ لابـه كـردن قبطـي سـبطي را ) 4 )ـ غلامي كـه شـكايت نقصـان اجـري سـوي پاد شـاه نوشـت ) 4 )ــ اميركردن رسول (ص) جوان هذيلي را بر سريه ) 4 )ـ شخصي كه دعوي پيغمبري كرد ) 5 )ـ در ابتداي خلقت آدم ع( ) ( ) 5 ـ مـات كـردن دلقـك شاه ترمذ را ) 5 )ـ توبه نصوح ) 5 )ـ دعوت كردن مسـلمان مـغ را ) 5 )ــ سلطان محمود و اياز و امرا و متعصبان (هوشياري اياز ) 6 ) (ـ عاشقي كه در انتظار معشوق به خواب رفت ( يار و گردو ) 6 ) (ـ امير تـرك و مطـرب ) 6 )ـ احد احد گفـتن بـلال ) 6 )ــ تعلـق مـوش بـا چغـر ) 6 )ــ ديـدن خوارزمشاه اسبي بس نادر را ) 6 )ـ شخصي كه خواب ديد آنچه ميطلبد در مصر وفا شود (6 |
|
2 |
شاگرد احول ) 1 )ـ پيرچنگي ) 1 )ـ آتش افتـادن در شـهر در ايـام عمـر (رضي االله عنه) ( ) 1 ـ ملامت كردن مردي كه مادرش را به تهمت كشت ) 2 )ـ كلوخ انداختن تشنه از سر ديورا بر جوي آب ) 2 )ـ بـه حيلـت در سخن آوردن سائل آن بزرگ را كه خود را ديوانه ساخته بود (2 (ـ فـوت شدن دزد به آوازدادن آن شخص، صاحبخانه را كه نزديك آمده بود تـا دزد را بگيرد ) 2 )ـ قصد كردن غزان به كشتن مردي تا آن دگـر بترسـد ) 2 )ـ كرامات ابراهيم ادهم بر لب دريا ) 2 )ـ گفتن نابينايي سائل كه دو كوري دارم ) 2 )ـ امر حق تعالي به موسي ) ع( كه مرا به دهاني خوان كـه بدان گناه نكردهاي ) 3 )ـ االله گفتن نيازمند عين لبيك گفتن حق اسـت ) 3 )ـ قصه اهل سبا ) 3 )ـ كور و كر و برهنه ) 3 )ــ دقـوقي و كرامـاتش ) 3 )ـ رسول ) ع( و كاروان عرب ) 3 )ـ وفات يافتن بـلال بـا شـادي ) 3 )ــ گريختن وكيل صدر جهان از بخارا ) 3 )ــ پرسـيدن معشـوقي از عاشـق غريب خود كه كدام شهر را خوش يافتي؟ ) 3 )ـ عاشقي دراز هجرانـي و بسيار امتحاني ) 4)و ) 3 )ـ جزع ناكردن شيخي بر مرگ فرزنـدان خـود ) 3 )ـ صبركردن لقمان از سؤال چون ديد كه داوود حلقهها مـي سـاخت ) 3 )ـ واعظي كه در آغاز هر تذكير دعاي ظالمان و بياعتقادان مـي كـرد ) 4 )ـ هجرت ابراهيم ادهم و ترك ملك خراسان ) 4 )ــ يـاري خواسـتن حليمه از بتان ) 4 )ـ خشم كردن پادشاه بر نديم و شفاعت كردن شـفيع ) 4 )ـ فرزندان و عزيز ) 4 )ـ موري كه بر كاغذي ميرفت و نبشـتن قلـم ديد ) 4 )ـ نمودن جبرئيل خود را بـه مصـطفي ع( ) ( ) 4 ــ گفـت وگـوي موسي و فرعون و مشورت كردن فرعون با آسيه و هامان ) 4 )ـ در سـبب ورود اين حديث مصطفي كه الكافر يا كلُ في سـبعه امعـاء ) 5 )ــ صـفت طاووس و طبع او و سبب كشتن ابراهيم او را ) 5 )ـ آمـدن مريـدي نـزد شيخ و گريان ديدن او و گريستن ) 5 )ـ قصة اهل ضروان ) 5 )ـ مجنـون پر از ليلي بود ) 5 )ي ـ كافري كه گفتندش در عهد ابايزيد كـه مسـلمان ) 5)شو ـ آن امير كه غلام را گفـت مـ ي بيـار ) 5 )ــ آن مهمـان كـه زن خداوندخانه گفت كه باران فروگرفت و مهمان در گردن مـا مانـد ) 5 )ــ شيخ محمدسررزي غزنوي ) 5 )ـ صفت كردن مرد غماز و نمودن صورت كنيزك مصور در كاغذ و عاشق شدن خليفه مصر ) 5 )ـ راهبي كه روز با چراغ ميگشت در ميان بازار ) 5 )ـ حكايـت آن درويشـي كـه در هـري غلامان آراسته عميد خراسان را ديد ) 5 )ـ سؤال سائل از مرغ كه سـر او فاضلتر است يا دم؟ ) 6 )ـ شخصي كه بر در سرايي نـيم شـب سـحوري مي ) 6)زد ـ منادي كردن سيد ملك ترمذ ) 6 )ـ گـاو بحـري كـه گـوهر كاويان از قعر دريا برآورد ) 6 )ـ وصيت كردن پادشاه سه پسر خـويش را (دژهوش ربا ) 6 ) (ـ خطاب حق به عزراييل ) 6 )ـ قصه هلال ) 6 )ـ مريـد شيخ خرقاني ) 6 )ـ سه مسافر مسلمان و ترسا و جهود ) 6 )ـ مـردي كـه وظيفه داشت از محتسب تبريز )6) |
|
1 |
كژماندن دهان آن مرد كه نام محمد(ص) را به تمسخر خواند(1 (ــ بـاد در عهد هود و هلاك قوم عاد ـ هدهد و س ليمان ) 1 )ـ آمدن رسـول روم نزد اميرالمؤمنين عمر (رض) ( ) 1 ـ ستون حنانه ) 1 )ــ مـاهيگير و مـرد جوان ) 1 )ـ پيامبر(ص)، ابوبكر (رض) و ابوجهـل ) 1 )ــ قصـة آن كـه در ياري را بكوفت ) 1 )ـ مرتد شدن كاتب وحي ) 1 )ـ داستان ابليس ( ـ 19 ترسانيدن شخصي، زاهدي را كه كم گري تـا كـور ن شـوي ) 2 )ــ حسـد كردن حشم بر غلام خاص ) 2 )ـ گفتن شيخي ابايزيد را كه كعبـه مـنم، گرد من طواف كن ) 2 )ــ شـيخ و نومريـد ) 2 )ــ عـذرگفتن دلقـك بـا سيدكه چرا فاحشه را نكاح كرد (داستان دلقـك و ملّـا ) ( ) 2 ــ فضـيلت حسرت خوردن آن مخلص بر فوت نماز جماعت ) 2 )ـ منافقان و مسجد ضرار ) 2 )ـ شخصي كه اشتر ضالة خود ميجست ) 2 )ــ كـودك و مـرد فربه ) 2 )ـ سجده كردن يحيي در شكم، مادر مسيح را ) 2 )ـ بط بچگـان كه مرغ خانگي پروردشان ) 2 )ـ زاهد باديه نشين ) 2 )ـ انكار فلسفي بـه قرائت ان اصبح ماء كـم غـورا (سـزاي مغـرور گسـتاخ ) ( ) 2 ــ موسـي و گوساله پرست ) 2 )ـ اذان گفتن بلال ) 3 )ـ جمع آمـدن اهـل آفـت هـر صباحي بر در صومعه عيسي ) 3 )ـ مرغي كه ترك حزم كرد از حـرص و هوا ) 3 )ـ اميـر و غـلام نمـاز بـاره اش ) 3 )ــ آمـدن زن كـافر بـا طفـل شيرخوارش به نزد مصطفي ع( ) ( ) 3 ـ ربودن عقاب موزة مصـطفي را ) 3) ـ زني كه فرزندش نميزيست ) 3 )ـ آنكه طفل خود مـي ) 3)زد ــ نظـر كردن پيامبر به اسيران (خنده پيامبر) ( ) 3 ـ داد خواستن پشه از باد بـه حضرت سليمان ) 3 )ـ سؤال از عيسي ) ع( كـه از همـة صـعب هـا صـعبتر چيست؟ ) 4 )ـ صوفي كه زن خـود را بـا بيگانـه بگرفـت ) 4 )ــ مطالبـه كردن موسي حضرت حق را كه خلقت خلقاً و اهلكـتَهم ) 4 )ــ شـكايت اَستر با اُشتر ) 4 )ـ فقيه با دستاري بزرگ ) 4 )ـ كسي به كسي مشـورت ميكرد گفتش مشورت با ديگري كن (مشـورت بـا عاقـل ) ( ) 4 ــ قصـه سبحاني ما اعظم شأني گفتن ابويزيد ) 4 )ـ شخصي كه به وقت اسـ تنجا ميگفت: اللهم ارحني رايحة الجنه ) 4 )ـ مرغي كه صـيد ملـخ مـي كـرد ـ) 5 )حمله محمدخوارزمشاه به شهر سبزوار ) 5 )ـ عاشقي كـه خـدمتها با معشوق خود برميشمرد ) 5 )ـ پرسش عالم ، عارفي را كه اگـر در نمـاز كسي به آواز بلند بگريد نمازش باطـل اسـت؟ ) 5 )ــ آن صـاحبدل كـه سگي حامله ديد ) 5 )ـ ضياء دلق و برادرش ) 5 )ــ وصـيت كـردن پـدر دختر را كه خود را نگهدار تا حامله نشوي (5 (ـ عياضي كه هفتاد غـزوه |
كتابنامه
- آذريزدي، مهدي، بقال و طوطي (مثنوي مولوي). نشر شكوفه، 1363-1343.
- ـــــــــــــ ، بازنويس، ق صههاي برگزيده از مثنوي مولوي. تصاوير مرتضي مميـز؛ طـرح
روي جلد از مهرنوش معصوميان. [تهران]: اميركبير، كتابهاي شـكوفه، 1364 .139 ص.
(ج ـ د) [ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، بازنويس. قصههاي برگزيده از مثنوي مولوي. تصاوير مرتضي مميـز؛ طـرح
روي جلد از مهرنوش معصوميان. [تهران]: اميركبير، كتابهاي شكوفه، 1344 ،1366 .139
ص. (ج ـ د) [شك ـ ك]
- آهو در طويله و شتر خوش باور. تهران: نشر ابتكار، 1368 ،1360 .32 ص.
- ابراهيمي، جعفر، بازنويس. قصههاي شيرين مثنوي. تهـران : نشـر پيـدايش، 1376 . ج 4 .
) د( [ش ـ ك]
- ابراهيمي، نادر. قصة موش خودنما و شتر بـا صـفا : براسـاس داسـتاني از مثنـوي مولـوي .
تصويرگر حميدرضا رحماني، تهران: شركت همگـان بـا كودكـان و نوجوانـان، 1373 .16
ص. (ب ـ ج) [ش ـ ك]
- اروجلو، فريدون. پادشاه و دلقك. تصويرگر سليم صالحي. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ،كودكانه. تصويرگر سليم صالحي ته. : ران طاهر، 1384 .12 ص ) ج. ( [ك]
- ـــــــــــــ ، خر برفت و خر برفت. تصويرگر سليم صالحي. تهران: طـاهر، 138 .12ص.
ج( ) [ك]
- ـــــــــــــ ، رسم مهماننوازي. تصويرگر سليم صالحي. تهـران : طـاهر : 1385 .12 ص.
ب( ) [ك]
- ـــــــــــــ ، شكار اژدها. تصويرگر سليم صالحي. تهران: طاهر، 1384 .12 ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، قورباغه بدشانس. تصويرگر سليم صـالحي . تهـران : طـاهر، 1384 .12ص.
(ب ـ ج) [ك]
- اروجلو، فريدون. ماجراي مرد عطار. تصويرگر سليم صالحي. تهران: طـاهر، 1384 .12ص.
ب( ) [ك]
- ـــــــــــــ ، قورباغه بدشانس. تصويرگر سـليم صـالحي . تهـ ران: طـاهر، 1386 .12ص.
ب( ) [ك]
- ـــــــــــــ ، پسرك باهوش. تصويرگر سليم صالحي. تهران: طاهر، 1386 .12ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، مرد دباغ و بازار عطرفروشان. تصويرگر سليم صالحي. تهران: طاهر، 1384 .
12ص. (ب) [ك]
410 همايش بينالمللي انديشههاي جهاني مولانا جلالالدين محمدبلخي
- ـــــــــــــ ، مرد سقا و خرش. تصويرگر سليم صـالحي . تهـران : طـاهر، 1384 .12ص.
ب( ) [ك]
- ـــــــــــــ ، مرد هيزم شكن. تصويرگر سليم صالحي. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، موش خودپسند. تصويرگر سليم صالحي. تهران: طاهر، 138] .ك]
- اسماعيل سهي، مرتضي، بازنويس و تصويرگر. حكايت مرد و دريا. ويراستار سيروس طاهبـاز .
تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1364 ،1365 .30 ص ) د. ( [ش ـ ك]
- امامي، غلامرضا، بازنويس. قصه قلعه. تصويرگر محي الدين اللباد. تهـران : قلـم، 1359 .12
ص. (ب ـ ج) [ش]
- ايراني، ناصر، بازنويس. فيل در خانه تاريك: براساس حكايتي از مثنوي معنوي. تصـاوير از
بهرام خا في . تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1366 .36 ص ) د. ( [ش ـ ك]
- بارفروش، شهلا، بازنويس. كتابي و حكايتي: مجموعهاي از داستانهاي متون كهن فارسي.
تهران: بنياد بعثت، مركز چاپ و نشر، 1378 .62 ص. (ج) [ش]
- بصيري، علي اكبر، گردآورنـده و اقتبـاس كننـده . بشـ نو از نـي چـون حكايـت مـي كنـد :
داستانهاي مثنوي. شيراز: كتابفروشي محمدي، 1343 .195 ص. [ش]
- بلادي، محمدمهدي، گردآورنده. گلچيني از مثنوي. تصويرگر فواد. [ك]
- بوالحسني، ناصرقلي. حكايتهاي مثنوي مولوي: بررسي حكايتهاي مناسب براي كودكان
و نوجوانان. تهران: آتي، 1378 .136 ص. [ش ـ ك]
- پايور، جعفر، شيخ در بوته، تهران: اشراقيه، 1380
- چترجي، دبجاني. درختي از بهشت. مترجم جليل شاهري لنگـرودي . تهـران : مركـز نشـر
صدا، 1380 .95 ص. [ك]
- حيدرزاده، مجتبي، بازنويس. دوستي خاله خرسه: با برداشتي از مثنـوي مولـوي . نقـاش بهمـن
عبدي، مرتضي خانعلي ت. هران: محمدجواد حيدرزاده، 1362 .16 ص. (ب ـ ج) [ش]
- حيدرزاده، مجتبي، بازنويس. دوستي خاله خرسه با برداشـتي از مثنـوي مولـوي . نقاشـي
بهمن عبدي، مرتضي خانعلي. تهران: صدف، 1362] .16 [ص. (ب ـ ج) [ش]
- خلعت بري، فريده. پيرچنگي. تصويرگر فرشيد شـفيعي . تهـران : شـباويز، 1383 .28 ص.
ج( ) [ش]
- خونسارينژاد، شكوه السادات، اقتباس كننده. دژ هوش ربا: برگزيده داسـتان هـاي مثنـوي
معنوي. تصويرگر بهزاد بهزادپور. تهران: شكوه دانش، 1380 .87 ص. [ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، اقتباس كننده. شتر و مـوش : قصـه هـاي مثنـوي مولانـا . تصـويرگر بهـزاد
بهزادپور. تهران ش: كوه دانش، 1380].ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، اقتباس كننده. موش و قورباغه: تصـويرگر بهـزاد بهزادپـور . تهـران : شـكوه
دانش، 1380 .16 ص. (ب ـ ج)[ش ـ ك]
نگاهي بر بازنويسيهاي مثنوي معنوي، براي كودكان و نوجوانان 411
- فروزانفر، بديعالزمان، شرح مثنوي شريف، علمي و فرهنگي، 1346
- خيرآبادي، عباس. سرّ دلبران: (شرح و تفسير قصه شاه و كنيزك ) مثنـوي . تهـران : نشـر
كلهر، 1380
- دستوم، حسين. طوطي كچل. نقاشي احمدعرباني. تهران: تهران ليات، 1363] .11 [ص. ( )ب
- دستوم، نازي، اقتباس كننده. درس طوطي. نقاشي احمـد عربـاني . تهـران : تهـران ليـات،
1363] .16 [ص. (ب) [ش]
- رحماندوست، مصطفي. بازنويس. خاله خودپسـند . نقاشـي سـلم ان بابـا يي؛ نقاشـي جلـد
اسداالله علايي. [تهران]: پيام آزادي، 1364 .32 ص. (ب ـ ج) [ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، خاله خودپسند ( مثنوي). تصويرگر ناطقپور. تهران: نشر ياسر. [ تـا بي ]. 30
ص. [ش]
- رخشان، غ .د. مولانا كيست؟ تهران: پديده، [13 .[20 ص. [ش]
- رويا، بازنويس. پرنده چه گفت؟ بر: اسـاس حكـايتي از مثنـوي معنـوي . نقاشـي از بهمـن
دادخواه. تهران: كانون پـرورش فكـري كودكـان و نوجوانـان، 1357 ،1363 .20 ص. (ج)
[ش ـ ك]
- رياضي، حشمت االله، داستانها و پيامهاي مثنوي، تهران: حقيقت، 1383
- زماني، كريم، شرح جامع مثنوي، دفتر اول تا ششم، تهران: اطلاعات، 1372
- سلماسي وند، محمدعلي، تلخيص كننده. زندگاني مولانا جـلال الـدين محمـد مشـهور بـه
مولوي. تهران: موسسه كتاب همراه، 1373 .70 ص. [ش]
- شاكري يكتـا، محمـدعلي . خداونـدگار كوچـك : تحليـل و برگزيـده ديـوان شـمس (مولانـا
جلالالدين بلخي). تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1385 .184 ص. [ش]
- شاماني، محمدعلي. به دنبال ميوه زندگي ( با الهام از مثنوي معنـوي ). تهـران مركـز نشـر
فرهنگي رجاء. 138] .ك]
- شايسته، خسرو، گردآورنده. بشنو از ني: سرگذشـت مولانـا جـلال الـدين محمـد مولـوي .
نقاشي رويا مشعوف پري سيما طاهباز. تهران: سپيده، 1369] .24 [ص. (ج ـ د) [ش]
- ـــــــــــــ ، قصه شياد و مرد شتردار: براساس قصهاي از مثنـوي معنـوي . نقـاش رضـا
زاهدي. تهران: سپيده 1366 .14 ص. (ب ـ ج) [ش ـ ك]
- شريف رضويان، مريم. آرزوي پهلواني. تصويرگر سليم صـالحي . تهـران : طـاهر، 1386 .12
ص. ( )ب
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. آينـه اي بـراي تـو . تصـويرگر سـليم صـالحي، طراحـي مؤسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1380 .12 ص. ( )ب
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. اشتباه بزرگ. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسـه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
412 همايش بينالمللي انديشههاي جهاني مولانا جلالالدين محمدبلخي
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. اشتباه كدخدا. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 1382] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. اشك تمساح. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسـه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بـازآفرين . بازرگـان مهربـان . تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1381] .120 [ص. (ب). [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. باغ گلابي. تصويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 1382] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. پادشـاهي در ميـان دزدهـا . تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي
موسسه فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1382] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. پرنده سخنگو. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسه فرهنگي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 1381] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. جوانمردي. تصويرگر سليم صالحي. طراحـي موسسـه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. دختر فراموشكـار . تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1381] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. دعواي بيهوده. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران : طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. دوست نادان. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسـه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. راز پنهان. تصويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 1381] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بـازآفرين . راز صـندوق چـه . تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. زرگر دانا. تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 1381] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. هساي هاي جنگجو. تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1381] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. شاهزاده و جادوگر ( مثنوي). تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي
موسسه فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. شتر زيرك. تصويرگر سليم صالحي. طراحـي موسسـه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
نگاهي بر بازنويسيهاي مثنوي معنوي، براي كودكان و نوجوانان 413
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. شغالي كه طاووس شد. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1380] .12 [ص. ( )ب
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. شير بهتر ميدانـد . تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1380] .12 [ص. ( )ب
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. طاووس عاقل. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسه فرهنگي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. طبيب دانا. تصويرگر سليم صالحي. طراحـي موسسـه ف رهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. طلسم. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسه فرهنگي هنـري
طاهر. تهران: طاهر، 1381] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. طوطي و بازرگـان . تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. طوطي طاس و بقال. تصويرگر سليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1380] .12 [ص. ( )ب
- ـــــــــــــ ، بـازآفرين . عجـب اشـتباهي . تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1380] .12 [ص. ( )ب
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. فـرار از سرنوشـت . تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. قدرتي كه سود نداشت. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1380] .12 [ص. (ب ـ ج)
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. قوچ سفيد. تصويرگر سليم صـالحي . طراحـي موسسـه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. گوهر گرانبها. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسه فرهنگـي
هنري طاهر. تهران: طاهر، 1380] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. گنج. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسـه فرهنگـي هنـري
طاهر. تهران: طاهر، 1382] .12 [ص. (ب) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. مجموعه مثنوي مولـوي 4 :حكايـت . تصـويرگر سـليم صـالحي .
طراحي موسسه فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 1384) .ب ـ ج)
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. مرد مسافر و مار سياه. تصويرگر سليم صالحي. طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
- ـــــــــــــ ، بـازآفرين . معمـاي دوسـتي . تصـويرگر سـليم صـالحي . طراحـي موسسـه
فرهنگي هنري طاهر. تهران: طاهر، 138] .ك]
414 همايش بينالمللي انديشههاي جهاني مولانا جلالالدين محمدبلخي
- ـــــــــــــ ، بازآفرين. وفاداري. تصويرگر سليم صالحي. طراحي موسسه فرهنگي هنري
طاهر. تهران: طاهر، 1380] .12 [ص. ( )ب
- شـهرياري، خسـرو، بـازنويس. طـوطي براسـاس داسـتاني از مثنـوي معنـوي. تصـويرگر
محمدرضا درخشاني. تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانـان، 1385 .1382 .32
ص. (ب ـ ج) [ش]
- صباحي محمدي، علي. داستانهاي كوتاه برگزيده از مثنوي مولوي. تهران: اديبان، . 13] ك]
- صديق، پرهام، داستانهايي از مثنوي. تصويرگر امين فرامرزيان. تهران: نشر شـهر، 1385 .
19 ص. ( )ب
- عابدي، داريوش، گردآورنده. مولوي. زير نظر كارشناسان دفتر انتشـارات كمـك آموزشـي .
تهران: مدرسه، 1385 ،1385 .115 ص .
- عالي پيام، ماشاءاالله، بازنويس. اژدها و مرد مارگير. نقاشي قاسم دربندي. تهـران : گلبـرگ،
1366] .16 [ص. (ب ـ ج) [ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، بازنويس. الاغ عاقبت ب هخير. نقاشي محمد تجويدي. تهران: اوسان، 1379 .
23 ص. (ب ـ ج)
- ـــــــــــــ ، بازنويس. پسرك مغرور و سه راهزن. نقاشي قاسم دربنـدي .تهـرام : اوسـان،
1379 .13ص. (ب ـ ج)
- ـــــــــــــ ، بازنويس و مترجم، پسرك مغرور و سه راهزن = the and boy proud The
thieves مصحح الاهه سادات، محمد زواره؛ تصـويرگر سـهيل شـه دوسـت . تهـران : گلنـاز،
1382 .16 ص. (ب ـ ج)
- ـــــــــــــ ، بازنويس. تيمور و مرد خال كوبيده: يـك داسـتان از مثنـوي مولانـا بـراي
كودكان. نقاشي محمد تجويدي. تهران: گلبرگ، 1382] .16 [ص. (ب ـ ج)
- ـــــــــــــ ، بازنويس. تيمور و مرد خال كوبيده. نقاشي محمد تجويدي. تهران: اوسانف
1379 .23 ص. (ج) [ش]
- ـــــــــــــ ، بازنويس و مترجم. شكارچي و خرس = bear the and hunter the .مصحح
الاهه سادات، محمد زواره؛ تصويرگر سهيل شهدوست. تهران: گلناز، 1382 .16 ص. (ب ـ
ج) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازنويس. طوطي زيرك. نقاشي قاسم دربندي. تهـران : اوسـان، 1379 .23
ص. (ب ـ ج) [ك]
- ـــــــــــــ ، بازنويس. طوطي زيرك: يك داستان از مثنو ي مولانا براي كودكان. نقاشي
قاسم دربندي. تهران: گلبرگ، 1359] .16 [ص. (ب ـ ج) [ ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، مرد حق نشناس: يك داستان از مثنوي مولانا براي كودكان. نقاشي قاسـم
دربندي. تهران: گلبرگ، 1359] .16 [ص. (ب ـ ج) [ش]
نگاهي بر بازنويسيهاي مثنوي معنوي، براي كودكان و نوجوانان 415
- ـــــــــــــ ، بازنويس. مرد حق نشناس نقا. شي قاسم دربنـدي . تهـران : اوسـان، 1379 .
23 ص. (ج) [ك]
- عاملي، حميد. پادشاه و كنيزك: براساس داسـتان هـاي مثنـوي . تصـويرگر حميـرا متـين
عسگري. تهران: بچهها سلام. . 13] ك]
- فولادوند، مرجان ، بازنويس. طوطي و بازرگان: برگرفته از مثنوي مولوي. نقاش احمد خليلـي .
تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1382 .32 ص. (ج ـ د) [ش ـ ك]
- فيروزان، مهدي، بازنويس و طراحي. حكايت طوطي و بازرگان. نقاشـي منـوچهر احمـدي .
تهران: سروش، انتشارات صدا و سيما، 1369 . .23 ص. (ب ـ ج) [ش ـ ك]
- كاموس، مهدي. بيست حكايت از مثنوي. تهران: جهان كتاب، . 13] ك]
- گل محمدي، فيروزه، نقاش. راز آن درخت براساس مثنوي معنوي. برگردان بـه انگليسـي
فرشته گل محمدي. تهران: افق، 1384 .48 ص. [ش ـ ك]
- گل محمدي، فيروزه، نويسنده و نقاش. شغالي كه در خـم رنـگ افتـاد : حكايـت شـغال و
طاووس (براساس اشعار مثنوي مولوي). ويراستار سيروس طاه . باز تهران : سـروش، 1371 .
24 ص ) د. ( [ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، گردآورنده و تصويرگ . ر فيل در خانه تاريـك حكـايتي از مثنـوي مولانـا بـا
نسخههايي از غزالي، سنايي و ابوحيان توحيدي. برگردان به انگليسي فرشته گل محمدي.
تهران: افق، 1383 .40 ص. [ش ـ ك]
- لزگي، حبيباالله. مشكي، مارگير و اژدها (مثنوي). تصويرگر محمد تجويدي. تهران: انجـام
كتاب، 1363.
- لطيفي، كيانوش، بازنويس و تصـويرگر . بازرگـان و طـوطي : براسـاس داسـتاني از مثنـوي
مولوي. تهران: دهداري، 1363 .16 ص. (ب) [ك]
- محمدي اشتهاردي، محمد. داستانهـاي مثنـوي )1 . )تهـران : پيـام آزادي، 1373 .چـاپ
هشتم. [ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، محمد. داستانهاي مثنوي )2 . )تهران: پيام آزادي، 1373 .چـاپ هشـتم .
[ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، محمد. داستانهاي مثنوي )3 . )تهران: پيام آزادي، 1373 .چـاپ هشـتم .
[ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، محمد. داستانهاي مثنوي )4 . )تهران: پيام آزادي، 1373 .چـاپ ه شـتم .
[ش ـ ك]
اين چهارجلد در سال 1369 در يك مجلد منتشر شده است.
- مرد خيالباف: اقتباس از مثنوي مولوي. نقاشي ضيايي. [تهران؟]: بهفر، 1364] .15 [ص. ( )ب
- مزيناني، محمدكاظم، بازنويس. قصههاي شيرين فيه مافيه. تصويرگر نيلـوفر ميرمحمـدي .
تهران: نشر پيدايش، 1376 .120 ص ( . ج ـ د) [ش]
416 همايش بينالمللي انديشههاي جهاني مولانا جلالالدين محمدبلخي
- مشرف آزاد تهراني، محمود. جنگ ماه با فيلها : حكـايتي از مثنـوي مولانـا جـلال الـدين
بلخي. نقاشي : اسداالله ايمني. تهران: نشر آينه، 1363 .25 ص. (ب ـ ج) [ش]
- ـــــــــــــ ، درخت زنـدگي : گزينـه اي از داسـتان هـاي مثنـوي مولـوي . تصـاوير هـدا
حدادي. تهران: نشر مهاجر، 1382 .182 ص ) د. ( [ك]
- ـــــــــــــ ، درخت زندگي: برداشتي از مثنوي مولوي. نقاشـي منـوچهر درفشـه . تهـران :
سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي، 1365 .27 ص ) د. ( [ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، اقتباس كننده. طوطي و بازرگان: مثنوي مولوي. تهران: سازمان انتشـاراتي
و فرهنگي ابتكار، 1361] .22 [ص. (با نوار كاست). (ج ـ د) [ش]
- ـــــــــــــ ، مترجم و شاعر. فيل و كوران: [تهران]: پديده، [ تا بي ]. 14 ص. (ج) [ش]
- منافپور، فريبا. مرد و باغ و بازار عطرفروشان. تهران: طاهر، . 13] ك]
- مفتاح الملك، مثنوي الاطفال، تهران: دارالخلافه مباركه ناصري، 1270
- موسوي، مصطفي. دژهوش ربا. ويراستان و سرپرستي علمي مهدي ضـرغاميان؛ تصـويرگر
مهدي صادقي. تهران: كانون زبان ايران، 1384 .44 ص
- موش مغرور: اقتباس از مثنوي مولوي. [تهران؟]: بهفر، 134] .15 [8ص . ( )ب
- مولوي، جلالالدين محمدبن محمد. برگزيده شعرهاي مولوي. زيرنظر شوراي شعر كـانون .
تهران: كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، 1380 .92 ص. (د ـ ه) [ش]
- ــــــــــــــ ، غزليـات شـيرين شـمس تبريـزي. گردآورنـده مسـعود عليـا؛ تصـويرگر
محمدمهدي طباطبايي. تهران: پيدايش، 1382 .160 ص
- ـــــــــــــ ، قفس طلايي: برداشتي از مثنوي مولوي. تهران: پيام آزادي. . 13] ك]
- ـــــــــــــ ، گزينه مثنوي معنوي. گردآورنده شـهرام رجـب زاده. تهـران : قـدياني، . 13
[ك]
- مولوي، جلالالدين محمدبن محمد. مولانا قصه ميگويد. تهران: پديده، 1350 .48 ص.
- مهتدي، فضل االله (صبحي). افسانههاي كهن (مثنوي مولوي). تصويرها از ليلـي تقـي پـور،
محسن وزيري مقدم. تهران: اميركبير، 1351 ج 2) . .ج ـ د) [ك]
- ـــــــــــــ ، عمو نوروز (مثنوي مولوي). تهران: نشر جلال مصحفي، 1345] .ش]
- ـــــــــــــ ، حكايتهاي صبحي (مثنوي مولوي). تهران: كانون پرورش فكري كودكـان
و نوجوانان. 1356
- مهرباني، تهمينه . قصهاي از مثنوي. تهران: كتاب درنا، . 13] ك]
- ميرزابيگي، علي، بازنويس. روستايي و شير. تصـويرگر پرويـز كلانتـري . تهـران : اميركبيـر،
1361 .15 ص. [ش ـ ك]
- ـــــــــــــ ، بازنويس. سفر دريايي (مثنوي). نقاشي از پرويز كلانتري. تهران: اميركبير،
1361 .14 ص. (ج) [ش ـ ك]
نگاهي بر بازنويسيهاي مثنوي معنوي، براي كودكان و نوجوانان 417
- ناصري، محمد. مولوي. ويراستار و سرپرست علمي مهدي ضرغاميان. تهران: كـانون زبـان
ايران، 1384 .46 ص
- نجمي، ناصر. مولوي. تهران: جانزاده، 1363 .62 ص. [ش]
- نفيسي، احمد. مثنوي مولانا به زبان ساده. تهران: تهران، 1375 . ج 2] .ك]
- نيكوبيان، محمد. كفشهاي خدا: اقتباس از مثنوي معنوي. [قم]: زيني، 1385 .25 ص.
- ولايي، علي اكبر. آهوي آدم: مثنوي معنوي. تصويرگر علي بوذري؛ ويراستار قاسم كريمي،
تهران: منادي تربيت، 1385 .36 ص. (قصههاي كهن پارسي براي كودكان). (ج) [ك]
- همداني، فاطمه، اقتباس كننده. روزي روزگاري (مثنوي): مجموعه داستان از متون كهن ادبـي .
تهران: سازمان پژوهشي و برنامهريزي آموزشي، انتشارات مدرسه، 1377 .ج. ( 48] ( ش]
- يانگ، اد، بازنويس و تصويرگر. هفت موش كور: (براساس قصه منظوم مولـوي ). ترجمـه از
انگليسي به فارسي كاترين شولتز؛ ترجمه و بازنويسي لـيلا سـروري، حميدرضـا شـعباني؛
تطبيق با متن انگليسي امير محمدقدس شريفي. تهران: كتاب سارا و سپهر، 1381] .40[
ص. (ب ـ ج)
- ـــــــــــــ ، نويسنده و تصويرگر. 7] هفـت ] مـوش كـور . ترجمـه و بازنويسـي مهـدي
پرورضاييان، مهدي شجاعي. تهران كتاب نيستان، 1383 .40 ص. (ج) [ش]
- يزداني، زينب. مولوي. تهران: تيرگان، 1380 .63 ص. (د ـ ه) [ش]
- يوسفي، محمدرضا. آيينه. تصويرگر ويدا ربـاني حقيقـي . تهـران : شـباويز، 1383 .24 ص.
[ش ـ ك]a